Duschka de Brouwer: 'Zet jezelf af en toe op nummer 1'

Duschka de Brouwer is praktijkondersteuner van de huisarts met het aandachtsgebied GGZ (POH-GGZ) in Prinsenbeek. Ze vertelt hoe praktijkondersteuners mantelzorgers kunnen ondersteunen.

In veel huisartsenpraktijken werken twee soorten praktijkondersteuners:

• POH-somatiek begeleidt mensen met lichamelijke (chronische) aandoeningen, zoals diabetes of hart- en vaatziekten. Deze kijkt mee met leefstijl, medicatie en lichamelijke gezondheid.
• POH-GGZ richt zich op het psychisch en emotioneel welzijn. Deze ondersteunt bij stress, somberheid, angst of overbelasting. Hier komen veel mantelzorgers.

“De manier om bij ons te komen, is via de huisarts”, vertelt Duschka. Soms ondersteunt de huisarts de patiënten zelf. Maar je kunt zelf ook aangeven wat je voorkeur heeft.”

Ruimte om op adem te komen

Duschka ziet veel mantelzorgers die zichzelf niet als mantelzorger herkennen. “Ze zeggen: ik help gewoon, maar ondertussen regelen ze van alles. Zeker als de onderlinge relatie veranderd doordat de ander ziek wordt, is het heel moeilijk om mee om te gaan. Iemand is niet meer dezelfde. Mensen kroppen het op. Het is belangrijk dat we dat op tijd zien, om te voorkomen dat iemand overbelast raakt.”

Zonder oordeel

In gesprekken helpt ze mantelzorgers om gedachten te ordenen en gevoelens te erkennen. “Soms is het al genoeg dat iemand zijn verhaal kwijt kan, zonder dat we een oordeel hebben. We kijken wat energie kost en wat helpt om veerkracht te behouden. Dat kan iets praktisch zijn zoals hulp organiseren, maar ook werken aan schuldgevoel of rouw.”

Kort traject

Sommigen volgen een kort traject met psycho-educatie of een online module. “Het gaat erom dat mensen zelf de regie houden,” zegt Duschka. “Ik geef informatie over stress en rouw en help ze dingen op een rij te zetten. Als dat niet genoeg is, verwijs ik door naar de geestelijke gezondheidszorg of naar organisaties als BredaMantelzorg. Zij kunnen net een stap verder gaan in hun ondersteuning. Want wij zien de mensen om de paar weken.”

Hoe gaat het met jou?

Veel mantelzorgers vinden hun situatie vanzelfsprekend. “Ouders van kinderen met ADHD of partners van iemand met een depressie zeggen vaak: het hoort erbij,” vertelt Duschka. “Maar mantelzorg kan zwaar zijn. We mogen vaker vragen: hoe gaat het eigenlijk met jóu? En mensen helpen om zichzelf af en toe op nummer 1 te zetten om op te laden. Zo vergroten we hun veerkracht.”

Samen signaleren

Volgens Duschka ligt er ook een rol voor huisartsenpraktijken. “We moeten alert zijn. Als iemand steeds uitgeput binnenkomt of veel spanning heeft, kan dat wijzen op overbelasting. Door er vroeg bij te zijn, voorkomen we dat iemand vastloopt. En voorkomen we een onnodige doorverwijzing. Dus trek op tijd aan de bel.”

Tekst en foto: Mariska van Dijk