Miriam Bryson: 'Impact begint bij echte aandacht'

Erjen Derks, CEO en oprichter van Valtes, interviewde directeur-bestuurder Miriam Bryson over hoe BredaMantelzorg impact maakt:

Hij mist zijn oma. Maar dat zegt hij later pas. In Zeeland rennen jonge mantelzorgers over het strand, hun haren in de war, voeten nog nat van de zee. Even mogen ze gewoon kind zijn. Geen zorgen, geen verantwoordelijkheid. Een jongen blijft wat achter. Hij helpt zijn moeder en zijn broertje met zorgen. Later vertelt hij zacht dat zijn oma is overleden, degene die altijd echt oog voor hem had.

Een paar weken later krijgt hij via BredaMantelzorg een vrijwillige ‘grote zus’ aan zijn zijde. Iemand die spelletjes met hem doet, met wie hij mag praten, lachen, stil zijn. Die aandacht verandert iets. “Het kan nooit meer zo goed worden als met haar,” zegt hij als het contact eindigt. Het is precies zo’n moment dat Miriam Bryson raakt.

Ze is directeur-bestuurder van BredaMantelzorg. En ze gelooft dat dit soort ogenschijnlijk kleine interventies een wereld van verschil maken.

Van leisure naar levenskwaliteit

Miriam Bryson (56) maakte ooit carrière in het casino. Ze werkte negentien jaar bij Holland Casino, in managementfuncties. “Mensen vinden het gek, van casino naar zorg. Maar het ging mij altijd al om mensen. Om beleving, om oog hebben voor wie tegenover je zit. Dat is niet veranderd.”

Na een studie organisatie- en cultuurmanagement koos ze bewust voor het sociaal domein. Eerst twaalf jaar als directeur bij een brede welzijnsorganisatie, nu al ruim drie jaar bij BredaMantelzorg.

En daarin is ze uitgesproken: “Ik wilde af van het zachte imago van ‘handjes en hartjes’. We zijn geen goedbedoelend clubje vrijwilligers. Wij zijn een maatschappelijke onderneming. Een expertisecentrum. Dat moet je ook uitstralen.”

Kiezen voor impact

Onder haar leiding maakte de organisatie een volgende stap. Geen vrijblijvende koffiemomenten meer zonder doel. Alles wat BredaMantelzorg doet, wordt getoetst aan vier heldere vragen: draagt het bij aan balans, (h)erkenning, inzicht of versterking van mantelzorgers?

“Zo niet? Dan stoppen we ermee,” zegt Bryson nuchter.

Ze ontwikkelde samen met haar team indicatoren om die thema’s te meten. Wat is balans voor een mantelzorger? Wanneer ervaart iemand voldoende erkenning? Hoe weet je of iemand zich gesterkt voelt? De antwoorden worden systematisch bevraagd: bij binnenkomst, en aan het einde van het contact.

Het is een aanpak die zelden voorkomt in het sociaal domein. Maar voor Bryson is het logisch: “Iedereen roept hoe belangrijk mantelzorg is. Laat het dan ook zien. Niet in woorden, maar in effect.”

Een keurmerk met een boodschap

Die koers leverde BredaMantelzorg onlangs het keurmerk Sociaal Werk op. Een bevestiging dat de organisatie professioneel en doordacht werkt. De auditoren waren onder de indruk van de methodiek, de herkenbare communicatie, de helderheid van het merk.

“Ze zeiden: jullie mogen jezelf een kenniscentrum noemen. Dat doen we dus ook,” lacht Bryson. Maar het is haar ernst. “We mogen af van het stichtingsimago. We zijn geen extraatje, we zijn een maatschappelijke onderneming. We mogen trots zijn, en onszelf serieus nemen.”

Voorliggend veld als hoofdveld

Tegelijk maakt ze zich zorgen. De gemeentelijke begrotingen staan onder druk. De neiging om dan in het sociaal domein te snijden, is groot.

“Maar dat is precies de verkeerde reflex. Wat wij doen in het voorliggend veld, voorkomt zwaardere zorg later. Wij zijn geen extraatje: wij zijn de basis.”

Ze ziet de tegenstelling: “Alles schuift naar voren. Van zorg naar gemeenschap, van formeel naar informeel. Maar ondertussen blijven de middelen achter.”

Daar komt nog iets bij: het voorliggend veld is geen vangnet meer, het is het hoofdveld geworden. “En daar moeten we dus ook naar gaan handelen.”

Een kind, een vrijwilliger, een verschil

Terug naar het jongetje in Zeeland. Zijn verhaal raakt Bryson omdat het zoveel laat zien. Over jonge mantelzorgers die vaak onzichtbaar blijven. Over hoe belangrijk het is dat iemand oog voor je heeft. En over hoe relatief klein de interventie hoeft te zijn, om grote impact te maken.

“In dit geval was het echt één-op-één aandacht voor dat jongetje door de inzet van een vrijwilliger, waardoor die ook zijn verhaal kwijt kon. Maar ook het verdriet en het gemis van zijn oma een plekje kon geven. En eigenlijk indirect meekreeg van: jij bent dus ook belangrijk, en je mag er ook zijn. En je mag ook even kind zijn, want je grote zus is er nu.”

Het is geen uitzondering. BredaMantelzorg zet dit soort vormen van respijtzorg bewust in. Niet alleen voor volwassenen, maar ook voor kinderen en jongeren.

Lokale situatie

BredaMantelzorg zoekt actief de verbinding met de formele zorg op diverse manieren. Een sterk voorbeeld is het Mantelzorgplein in het Amphia Ziekenhuis. Daar kunnen mantelzorgers direct terecht met hun vragen of zorgen, en vindt structureel overleg plaats tussen zorgprofessionals en het steunpunt. “Dat werkt echt versterkend,” zegt Bryson. “We zitten daar samen met andere partijen, en mantelzorg krijgt een vanzelfsprekende plek binnen de ziekenhuisomgeving.”

Toch zijn er ook terreinen waar die samenwerking stokt. Vooral de GGZ blijft achter, merkt Bryson. “Mensen met psychische problemen zijn kwetsbaar, maar hun mantelzorgers misschien nog wel meer. Die staan er vaak alleen voor, en voelen zich niet gezien. Het is extra heftig, en tegelijk nog altijd onderbelicht.”

Volgens Bryson komt dat niet door onwil, maar door overbelasting. “Het primaire proces staat daar zo onder druk. Personeelstekorten, wachtlijsten. Dan kom je niet toe aan fundamentele samenwerking rondom mantelzorg, terwijl dat op lange termijn juist verlichting zou brengen. Die cirkel moeten we echt zien te doorbreken.”

Een team van mini-ondernemers

In haar team werkt ze met ieders ‘eigen BV’. Medewerkers hebben hun eigen aandachtsgebied en zijn daarbinnen eigenaar van hun plannen, doelen en resultaten. Bryson spreekt ze vier keer per jaar. “Niet om te beoordelen, maar om samen te kijken: waar sta je? Waar ben je trots op? Wat wil je anders?”

Het levert een bevlogen team op. En een cultuur waarin data niet bedreigend is, maar richting geeft. “Als je je impact serieus neemt, kun je ook beter het gesprek aangaan met gemeenten. Dan heb je cijfers, resultaten, verandering.”

Vooruitkijken met lef

Met het keurmerk op zak en een stevig dienstenportfolio in huis, denkt Bryson voorzichtig verder dan de grenzen van Breda. “Ik denk dat wat wij hier doen, ook in andere gemeenten van waarde kan zijn,” zegt ze. Niet als blauwdruk die klakkeloos wordt uitgerold, maar als doordacht concept dat elders kan landen, mits gedragen.

Ze ziet dat er belangstelling is. Gemeenten worstelen met dezelfde vraagstukken: hoe ondersteun je mantelzorgers echt, hoe werk je preventief, hoe maak je impact zichtbaar? “Wij hebben daar iets voor ontwikkeld dat werkt,” zegt Bryson. “En dat gun ik andere gemeenten ook.”

Een appèl aan de samenleving

Tot slot een appèl. Aan beleidsmakers, aan collega-organisaties, aan de samenleving:

“Wees zuinig op wat er is. Op mensen die zorgen, op vrijwilligers, op organisaties die het verschil maken. Investeer niet alleen in systemen, maar in echte menselijke aandacht.”

En aan haar collega-bestuurders:

“Durf trots te zijn. Laat zien wat je doet, en waarom het ertoe doet. Want dat is de enige manier waarop we samen de zorg van morgen leefbaar houden.”

Het originele interview lees je op de website van Valtes.